Bu içerik, Klinik Psikolog Öznur Büber tarafından hazırlanmıştır.
Zorbalık daha güçlü kişi ya da kişiler tarafından daha az güçlü kişiye uygulanan, tekrar eden psikolojik ya da fiziksel şiddet şeklinde tanımlanabilir. Zorbalık, bir bireyin diğer birey
üzerinde baskı kurması olarak açıklanabilir. Okullarda zorbalık son günlerde sıkça karşımıza çıkmaktadır. Okul zorbalığında bir ya da daha fazla öğrencinin başka bir öğrenciye baskı
uygulayarak zarar vermek amacıyla bilinçli/kasıtlı bir biçimde olumsuz eylemde bulunmasıdır. Zorbalık sözlü, fiziksel, duygusal olarak üç şekilde veya bir arada görülebilir.
Fiziksel zorbalıkta bireyin bedenine yapılan bir müdahale olarak ortaya çıktığında bu durum “şiddet” olarak tanımlanır. Örneğin; kulak çekme, saç çekme, itme, yumruk atma, bir alet ile
saldırma, tekme atma, tokat, mahrem yerlerine dokunmak vs.
Sözel zorbalıkta; sözel zorbalık daha çok konuşarak gerçekleştirilen zorbalık türüdür. Fiziksel zorbalıktan farklı bir biçimde doğrudan fiziksel bir temas bulunmamaktadır. Mağdur olan çocuklarda ağırlıklı olarak psikolojik sorunlar görülebilir. Örneğin; hakaret etme, kaba ve çirkin sözler söyleme, utandırma, küçük düşürme, alay etme, hoşa gitmeyen, küçük düşürücü
isimler (lakap) takma, aşağılayıcı bir biçimde gülme olarak görülebilir.
Duygusal zorbalık/dışlanma; Toplumsal dışlama bireye zarar vermek ya da bireyi incitmek amacıyla toplumsal ilişkilerini etkileme anlamına gelmektedir. Toplumsal dışlama bir dolaylı
zorbalık türüdür. Bu zorbalık türünü öğretmenleriniz ya da çevreniz anlayamayabilir. Bu sebepten ötürü bunu yaşayan siz veya yakın arkadaşınız ise öğretmeninize çevrenize mutlaka
söylemeniz gerekmektedir. Örneğin; görmezlikten gelme, sırtını dönme, yok sayma, oyun ya da diğer etkinliklere almama, gruba almayarak yalnızlığa terk etme, gruptan atarak
cezalandırma, zorbalık gören kişinin diğer öğrencilerle konuşmasını ve arkadaşlık kurmasını engelleme, arkadaşlarını mağdura karşı kışkırtarak aralarının bozulmasına çalışma, İftira
atma, İftira, asılsız söylentiler ile sizi zor duruma düşürme, yapmadığı şeylerle ilgili öğretmene şikâyet etme olabilir.
Aileler Neler Yapabilir?
Akran zorbalığına uğrayan çocuklar bu durumu kolay kolay aileleri ile paylaşmazlar.Yaşadığı zorbalığı paylaşmak istemeyebilir, utanabilir ve kendilerini suçlayabilirler. Bu
yüzden çocukla iletişim halinde olmak ve çocuğu gözlemlemek önemlidir. Çocuğunuz yaşadığı bu durumu sizinle paylaştığı için teşekkür edin. Güvendiğin bir yetişkine her zaman konuşabileceğinin altını çizin. Olayları gizleyerek zorbalara yardımcı olmaya devam edileceğini konuşarak bunun önüne geçtiğini ve cesaretini takdir ettiğinizi hissettirin.
Çocuğunuz bu yaşadığı durumu anlattığında onu çok iyi bir şekilde dinleyin ve sözünü kesmeyin. Çocuğunuzun duygularını anlamak ve güvende olduğunu belirtmek önemlidir.
Siz de başınızdan geçen olayları hemen anlatmayın. Çocuğunuzun durumu size anlatması için zaman verin. Sinirlenerek öfkelenerek hareket ederek çocuğunuzu konuştuğu için pişmanlık
duymasına ve daha çok korkmasına neden olmamaya çalışın.
“Sana bunu yapmalarına neden izin veriyorsun?”, “Sonra sen ne yaptın ve ne dedin?” gibi sorgulayıcı cümlelerden uzak durun.
Çocuğunuzun saldırgan davranış isteklerini yerine getirmesine izin verilmemeli ve bu davranışlar pekiştirilmemelidir.
Çocuğunuzun anlattıklarına güvenin. “Sen de bir şey mi yaptın?” gibi sorular sormayın. Neden, niçin sorularıyla bilgi almaya çalışmak çocuğun suçlu hissetmesine neden olabilir.
Çocuğunuzun anlatmış olduğu bu durum karşısında hızlı çözüm bulma (“Ben o çocukla konuşurum, annesini ararım hallederim”) yoluna gitmek bir yarar sağlamayacaktır.
Kendi başına çözmesi için çocuğunuzu yalnız bırakmayın.
Bu zor anılardan sonra ve zor konuşmadan sonra ona olan sevginizi görmeye ve hissetmeye daha çok ihtiyacı olacaktır. Bunu göstermeyi ihmal etmeyin.
Yüksek sesle ((Hayır)) diyerek zorbayı durdurması için ve hayır diyebilmenin insanların en doğal hakkı ve ihtiyacı olduğunu onunla konuşun. Şiddete maruz kaldığı ortamı terk etmesinin önemini anlatın. Bu bir korkaklık, kaçma belirtisi vs olmadığı kendimizi korumamız ve sınırımızı çizmemiz için gayet doğal olduğunu anlatın. Çocuğunuzun akran zorbalığına maruz kaldığını fark eden ebeveynin yapması gereken şey okul yönetimi ve okul psikolojik danışmanı ile iletişime geçmektir.
Kaynakça
Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek
önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2), 531-562
Bir önceki yazımız olan Teknoloji Ve Çocuk başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
