Hiçbir ebeveyn için çocuğunun madde bağımlısı olduğunu öğrenmek kolay baş edilebilecek bir durum değildir. Çoğu ailede bu durum keşfedildiğinde dengeler değişir, ebeveynler zor anlar yaşamaya başlar. Birçok aile bu durum karşısında benzer sıkıntılar yaşar. Bu zorluklar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Hayal Kırıklığı: Her ebeveyn biricik ve özel çocuğuyla ilgili güzel hayaller kurar. Çocuğun uyuşturucu kullandığını öğrenmek, anne babaya ilk olarak yoğun bir hayal kırıklığı yaşatır. Onun madde kullanması demek, ebeveynlerin hayallerinin yok olması demektir. Ancak bu noktada ailenin unutmaması gereken hala değiştirilebilecek çok şey olduğu, umutsuzluğa kapılmamak gerektiğidir.
- Suçluluk: Anne babalar kimi zaman çocuklarının bağımlı olması ile ilgili kendilerini suçlarlar. Onun maddeye başlamasında kendi hataları olduğunu düşünürler. Ancak bu tutum da özünde zararlıdır. Çünkü suçlama hiçbir zaman üretken bir sonuç doğurmaz, aksine çocuğun sorununa yaklaşımı olumsuz yönde etkiler. Ebeveynler kendine odaklanırken çocuğun sorununu gözden kaçırırlar.
- İnkar: Bazen bu durum anne ve babaya o kadar acı verir ki, bunu inkar etmek en kolay çözüm gibi görünür. Bu durumlarda “O fazla kullanmıyor ki” gibi söylemlerle durum hafife alınabilir. Fakat gerçekler acı olsa da durumun değişmesi için ilk adım kabullenmedir. Ancak kabullenerek sorunu çözmek için doğru adımlar atılabilir.
- Ümitsizlik: Kimi zaman ise ebeveynler durumu öğrendikten hemen sonra çocuklarını değiştirmeye çalışırlar. Kendi yöntemleriyle çocuğa uyuşturucuyu bıraktırmayı denerler. Bu yöntemler başarısız olduğunda ise yoğun bir ümitsizliğe kapılır, hiçbir şeyin düzelmeyeceğini düşünürler. Bu karamsarlık hisleri çocuğun takibini bırakmalarına ve hatta onu gözden çıkarmalarına dahi neden olabilir. Fakat unutulmamalıdır ki, her daim farklı yöntemler olabilir, desteğin devamlılığı önemlidir.
- Şaşkınlık: Hiçbir zaman kendi başlarına böyle bir durumun gelmeyeceğini düşünen anne babalarda, bazen öyle bir şaşkınlık gelişir ki durum karşısında adeta donakalırlar. Bu tepki doğaldır, ancak önemli olan bunun farkına varabilmek ve ilk şaşkınlık sürecini atlattıktan sonra gerekli adımları atabilmektir.
- Öfke: Biricik evladının uyuşturucuya bağımlı hale geldiğini gören her ailede öfke yaşanır. Kimi zaman öfke çocuğa yöneltilir kimi zaman ise arkadaşlar gibi, tanıdıklar gibi çocuğun örnek aldığı düşünülen dış bir kaynağa. Ancak öfke sorunun kilitlenmesine yol açar ve hiçbir zaman çözüme götürmez.
- Utanç: Bazı ailelerde çocuğun uyuşturucu kullandığı öğrenildiğinde verilen ilk tepki yoğun utançtır. Aile durum karşısında öyle büyük bir utanç yaşar ki, çevredeki herkesten saklamaya çalışır, bazen birbirlerinden bile. Unutulmaması gereken, bu denli yoğun utancın inkara sürükleyebileceği gerçeğidir. Bu nedenle utanç duygusu da kişiyi çözümden uzaklaştırır.
- Korku: Ailelerin çoğu, uyuşturucu kullanımı konusunda geniş bir bilgiye sahip değildir. Kendi çocuklarında bu durumu görmek, onları belirsizlik ve yoğun korku içinde bırakır. Kimi zaman bu korkular çocuklarının bir psikopat olacağına varıncaya kadar abartılı hale gelebilir. Yani korkular da ailenin yapması gerekenleri etkilediği ve stratejileri bozduğu için özünde çözümsüzlüğü getirir.
Kaynak
Ögel, K. (2017). Bağımlık ve Tedavisi Temel Kitabı, IQ Yayınları
Bir önceki yazımız olan Öz saygı başlıklı makalemizde düşük öz saygı, kendine değer verme ve kendine güvenme hakkında bilgiler verilmektedir.
