Bu içerik, Aleyna ARICI tarafından yazılmıştır.
Diyet ve psikoloji, birbiriyle doğrudan ilişkilidir. Kişinin kendine zarar verme davranışı “self- mutilation”, “self-injury”, “self-harm” olarak bilinir. Türkiye’de kendine zarar verme davranışı vakaları sıklıkla olmasına rağmen bu konuda yapılan araştırmalar oldukça azdır. 1960’tan önceki zamanlarda psikodinamiğin doğası olarak görülen kendine zarar verme davranışı günümüzde tedavi edilmesi gereken bir tanıdır. Günümüzde en az 600 kişiden bir tanesi kendine zarar verme davranışı göstermektedir (Aksoy & Öğel, 2003). Peki kendine zarar verme davranışının diyet ve psikoloji ile ilişkisi nedir?
Her canlı yaşamını devam ettirmek için besin alımına ihtiyaç duyar. Ancak besinlerin eksik tüketilmesi kişide bazı hastalıkları beraberinde getirmektedir. Beslenme davranışı fizyolojik olduğu kadar kişiyi sosyolojik ve psikolojik olarak da etkilemektedir (Yılmaz & Özkan , 2007). Özellikle sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte sağlıksız diyet yapma oranı her gün artmaktadır (Gül & Akyüz, 2019). Sağlıklı olmak, sağlıklı beslenme ve spor yaparak mümkündür. Kilolu olduğunu düşünen kişiler kendilerini zaman zaman açlık derecesinde diyetlere maruz bırakmaktadır. Sonuç olarak yetersiz besin alımı ve açlık kişide öfke, saldırganlık, yetersizlik duygularını doğurur. Besin alımının düşüşüyle birlikte serotonin hormonunda düşüş meydana gelmektedir (Özenoğlu & Ünal, 2015). Serotonin hormonunun vücuttaki görevi duygu ve davranışları düzenlemektir. Serotonin beynimizdeki saldırgan duyguları inhibe etmede önem arz etmektedir. Araştırmalara göre serotonin düşüklüğünde suça eğilim ve dürtüsel cinayetler görülmüştür (Seo, Patrick, & Kennealy, 2008).
Yapılan araştırmalar sonucunda kişinin kendisini kesmesi, kendine zarar vermesi davranışının serotonin miktarında olan düşüşle açıklandığı bilinmektedir (Favazza & Rosenthal, 1993). Dopamin hormonu ise kişinin kendisini ödüllendirme mekanizmasında görev almaktadır. Kişinin duygusal tepkilerinin kontrolü için olması gereken hormondur. Kişi açlık sınırında sağlıksız diyet yaptığında dopamin oranında düşme meydana gelmektedir. Dopamin düşüklüğünde kişinin kendine zarar verici davranışlarda bulunduğu gözlemlenmiştir.
Sosyal medya ve internet sitelerinde bulunan kısa sürede çok fazla kilo verme amacıyla yapılan sağlıksız diyetler yoğun açlık sonucunda kişiye psikolojik olarak acı vermektedir. Kişi acı çektiğinin bilincinde fakat diyet yapmayı devam ettiriyorsa ruh sağlığı uzmanlarından ve beslenme uzmanından destek almalıdır.
ALEYNA ARICI
Kaynakça
Aksoy, A., & Öğel, K. (2003). Kendine zarar verme davranışı. Anatolian Journal of Psychiatry.
Blum, H. (1976). Masochism, the ego ideal, and the psychology of women. J Am Psychoanal Assoc.
Favazza, A., & Rosenthal, R. (1993). Diagnostic Issues in Self-Mutilation. Hospital & Community Psychiatry.
Gül, A., & Akyüz, E. Y. (2019). Sosyal Medya Kullanımı: Yeme Bozukluğu Nedeni Olabilir Mi? Sağlık Mesleği Araştırmaları Dergisi.
Özenoğlu, A., & Ünal, G. (2015). Açlık ve Şiddet. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi.
Seo, D., Patrick, C., & Kennealy, P. (2008). Role of Serotonin and Dopamine System Interactions in the Neurobiology of Impulsive Aggression and its Comorbidity with other Clinical Disorders. Aggress Violent Behav.
Yılmaz, E., & Özkan , S. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi. researchgate.
Bir önceki yazımız olan Anna Freud : Hayatı ve Psikolojiye Katkıları başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
