Hep ya da Hiç Biçiminde (Ya Hep Ya Hiç Tarzı) Düşünme
Çatışma yaşadığınız kişiye ilişkin düşünceleriniz ya siyah ya da beyazdan oluşur. Ara renkler hiç yoktur. Eğer karşınızdaki kişi sizi rahatsız eden bir davranışı aslında çoğunlukla yapmıyor ama bazen yapıyorsa dahi; o zaten hep böyle yapıyordur, onunla birlikte olmanın hiçbir anlamı yoktur hatta ayrılmalısınızdır.
Aşırı Genelleme
Kendinize o hep böyle olacak dersiniz. Mevcut sorunu hiç bitmeyen hayal kırıklığı, çatışma ve yenilgi örüntüsü olarak görürsünüz.
Zihinsel Filtreleme
Burada karşınızdaki kişinin yaptığı ya da söylediği tüm olumsuz şeylerin üzerinde durarak listelersiniz, iyi özelliklerini görmezden gelirsiniz.
Olumluyu Yok Saymak
Kavgalı olduğunuz biri olumlu bir şey yaparsa, sizi manipüle etmeye çalıştığını söylersiniz. İyi özelliklerini ya da davranışlarını önemsememekte ısrar edersiniz.
Zihin Okuma
Karşınızdaki kişinin sizin hakkınızda ne düşündüğünü ve nasıl hissettiğini bildiğinizi varsayarsınız. Örneğin, sizin zeki olduğunuzu düşünmüyordur, gözleri size takılmışken kesin sizin kilolarınızla ne kadar kötü göründüğünüzü düşünüyordur.
Falcılık
Kendinize anlaşamadığınız kişinin asla değişmeyeceğini söylersiniz. Ayrıca kendinize durumun umutsuz olduğunu ve karşınızdaki kişinin size ne olursa olsun gelecekte de bu şekilde davranmaya devam edeceğini söylersiniz.
Büyütme ya da Küçültme
Bir tartışma sırasında hiç düşünmeden “Ne kadar aptalsın” deyiverirsiniz. Diğer kişinin hatalarını büyük, olumlu özelliklerini küçük görürsünüz.
-Meli – malı İfadeleri
“Böyle hissetmeye hiç hakkın yok” ya da “Böyle söylememelisin. Bu hiç adil değil!” gibi kendinize diğer insanların o şekilde hissedip davranmamaları gerektiğini, sizin istediğiniz gibi olmaları gerektiğini söylersiniz.
Etiketleme
“O aptalın teki” ya da “Tam bir pislik!” gibi ifadelerle etiketlersiniz ve hiçbir iyi özelliği yokmuş gibi, bütün özelliklerini olumsuz görürsünüz.
Suçlama
Sorunun gerçek nedenini bulmak yerine kimin suçu olduğuna bakarsınız. Örneğin eşinize “Hepsi senin suçun dersiniz”. Sonra öfkelenirsiniz, bıkkın ve gücenmiş hissedersiniz. Burada iki örüntü mevcuttur. İlki başkalarını suçlama; karşınızdaki kişiyi suçlarsınız ve sorundaki kendi rolünüzü inkar edersiniz. Diğeri de kendini suçlama; tamamen sizin hatanız olmasa da sorun için kendinizi suçlarsınız ve kendiniz suçlu ve değersiz hissedersiniz.
Kaynakca
- Burns, D. (2019).Birlikte Iyi Hissetmek, İstanbul: Psikonet
Bir önceki yazımız olan Yalancının Beden Dili başlıklı makalemizde beden dili ve yalan hakkında bilgiler verilmektedir.
