Yaşanan korku ve kaygı duygularının temelinde insanın evrimsel olarak kendini koruma isteği vardır. Bu nedenle hafif düzeyde kaygı ve korku günlük yaşamda bizleri güvende tutan hayati duygulardır. Örneğin, bir yangına yakalanma veya saldırıya uğrama sırasında acil durum sinyallerini bedenimiz hemen alır ve bizi tehlikelere karşı uyanık tutar. Böylelikle tehlikeye karşı kendimizi koruyabiliriz.
Bununla birlikte kaygı belirli bir seviyede kaldığında, uyanık kalmanıza ve önemli görevleri yerine getirdiğinize, iyi performans göstermenize yardımcı olabilmektedir. Örneğin, başarısız olmaktan korkmak, başarısız olmamanız için iyi hazırlık yapmanıza ve çalışmanıza fayda sağlayabilir. Ancak hissedilen duyguların şiddeti ve sıklığı yüksek düzeyde ise kişi bu duygular içerisinde boğulup kalabilir ve korkutan durumlara karşı kaçınma davranışı sergileyebilir. Kaçınma davranışı bir baş etme stratejisine dönüştüğü an, sizi yapmak istediğiniz şeyleri yapmaktan alıkoyabilir ve bu nedenle hem ruhsal sağlığınızı hem de medikal sağlığınızı etkileyebilir.
Korku ve kaygı neye benziyor?
Kaygı ve korku duyguları ile birlikte gelecek hakkında kendinizi endişeli ve stresli hissedebilirsiniz. Ayrıca, uyumakta zorluk çekebilir, yorgun ve sinirli hissedebilir ve konsantre olmakta zorlanabilirsiniz. Korku ve kaygı ile vücudunuzda da bir takım fiziksel değişiklikler ortaya çıkabilir. Bu durum tehlikeden kurtulmak ya da kaçmak için bize yardımcı olan adrenalin hormonunun serbest bırakılması ile oluşur. Bu belirtilerden bazıları;
- Hızlı ve düzensiz kalp atışı
- Hızlı nefes alıp verme
- Terleme
- Mide sorunları
- Konsantre olmakta güçlük
- Baş dönmesi
- Ağız kuruluğu
- Gergin kaslar
- Baş ağrısı
Kaygı ve korku duygusunu en aza indirmek ve onunla baş edebilmeyi öğrenmek yaşamın kontrolünü geri alabilmektir. Peki bunu nasıl yapabilirsiniz?
1. Korkunuzla yüzleşin
Kendinizi korkularınıza maruz bırakmak, bunu aşmanın etkili bir yoludur. Sizi korkutan durumlardan sürekli kaçınırsanız, durumun her zaman beklediğiniz kadar korkutucu olup olmadığını tespit edemezsiniz. Bu nedenle de korkularınızı nasıl yöneteceğinizi ve endişenizi nasıl azaltacağınızı öğrenme şansını kaçırırsınız. Kaygı ise kaçınma ile birlikte gün geçtikçe artma eğilimi gösterir ve bir süre sonra sizi daha da rahatsız etmeye başlar.
2. Kendinizi tanıyın
Korkunuz ve endişeniz hakkında daha fazla bilgi edinmeye çalışın. Bir kaygı günlüğü veya düşünce kaydı tutarak kaygınızın veya korkunuzun ne zaman ve nasıl ortaya çıktığını not alın. Buna ek olarak korkularınızla yüzleşmek için kendinize küçük, ulaşılabilir ve gerçekçi hedefler koymayı deneyebilirsiniz. Korkunuzun ya da endişenizin arttığı zamanlarda sizi rahatlatmak için yardımcı olacak şeylerin bir listesini yapabilir ve yanınızda taşıyabilirsiniz.
3. Egzersiz yapın
Egzersiz konsantrasyon isteyen bir aktivite olduğu için zihninizi korkularınızdan ve endişelerinizden uzaklaştırabilir. Bu nedenle egzersizi hayatınızın rutinine entegre edin. Eğer egzersiz yapıyor iseniz miktarını arttırmayı deneyin.
4. Rahatlayın
Gevşeme tekniklerini öğrenmek ve uygulamak, korkunun hem ruhsal hem de fiziksel etkilerini en aza indirmek için oldukça faydalıdır. Sadece nefes ve omuz egzersizleriyle bile gevşeyebilirsiniz!
5. Sağlıklı beslenin
Sağlıklı beslenmeye özen göstererek çok fazla şeker tüketiminden kaçının. Ayrıca kafein tüketimi kaygı düzeylerini artırabileceğinden çok fazla çay ve kahve içmekten kaçının.
5. Terapi tekniklerini kullanın
Psikoterapide tedaviyi tamamlayıcı teknikler olarak kullanılan, gevşeme teknikleri, meditasyon, yoga veya tai chi gibi egzersizler endişeler ile başa çıkmak için oldukça faydalıdır. Siz de bu egzersizlere başlayabilir, faydalarından yararlanabilirsiniz.
Kaynaklar
https://www.mentalhealth.org.uk/publications/overcome-fear-anxiety
https://www.bupa.co.uk/health-information/mental-health/anxiety
Bir önceki yazımız olan Kararsızlıkla Nasıl Başa Çıkacaksınız? başlıklı makalemizde doğru seçim yapmak, karar verememek ve karar verme güçlüğü hakkında bilgiler verilmektedir.
