Bu içerik, Klinik Psikolog Pelin Bingöl tarafından hazırlanmıştır.
Otizm, yaşamın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan ve hayat boyu devam eden gelişimsel bir bozukluktur. Otizm için erken dönem başlatılan, yoğun ve nitelikli eğitim geçerliliği açıklanmış tek yaklaşımdır. Eğtimin kesintisiz ve yoğun olması esastır. Çocuğun yaşı ilerledikçe, yaşla birlikte eğtimin içerikleri
de değişmektedir (küçük beceleriler, ergenlik sorunları ve sosyal beceriler gibi.)
Erken Dönem-Okul Öncesi Dönem
• Göz kontağı
• Adına tepki verme
• Ortak ilgiyi oluşturma
• Etkinlikle uğraşma süresini arttırma
• İletişim becelerini
• Akran etkileşimi
• Dil gelişimi
• Tuvalet eğitimi
• İnce motor beceleri
• Öz bakım becerilerinin öğretimi gibi beceri alanları ağırlıklı çalışılır.
!! Bu dönemin gelişim hedefi çocuğun iletişime ilgisini arttırmaktır.
Okul Dönemi
Akademik destek eğitim
• Okuma
• Yazma
• Matematik ve diğer akademik alan becerileri
Sosyal beceri eğitimi: ‘’Birisiyle konuşurken gözüne bakman lazım, bazı alanlarda sıraya girmen
gerekiyor, sınıfta söz almak için parmak kaldırmalısın’’ gibi.
Özbakım eğitimi: El yıkıma, tıraş olma ve ped değişimi gibi becerileri nasıl geliştireceği
anlatılmaktadır.
Otizm ve Eğitim Ortamları
Hedef her zaman kaynaştırma olmalıdır. Kısaca normal gelişim gösteren çocuklarla bir arada
olmaları gerekmektedir.
Ancak her çocuk kaynaştırma eğitiminden yararlanamayabilir. Ortamın gerekliliklerini yerine
getiremediği için sıkıntılar oluşabilmektedir. Ya da otizm şiddetlendikçe saldırganlık gibi
davranışlar ortaya çıkabilmektedir. Bu noktada kısaca Otizm şiddetlendiğinde bağımlı ya da
bağımsız OÇEM eğitim ortamlarından yararlanılabilinir.
• Doğuştan getirdiği potansiyeli
• Otizmin şiddeti
• Ve eğitim hikayesi kaynaştırma eğitiminden yararlanması noktasında önemli bilgilerdir
(Erken başlamak, kesintiye uğratmamak, nitelikli eğitim almak v.b)
Eğitim Yöntemleri
• Kaynaştırma
• Bağımlı OÇEM. (Ayrı sınıf)
• Bağımsız OÇEM (Ayrı okul)
Çok fazla yaklaşım bulunmaktadır. Ancak kabaca ilişki temelli yaklaşımlar ve yapılandırılmış
eğitim yaklaşımları diye sıralanabilir.
Çocuk için seçilecek eğitim yaklaşımının kararı çocuğun durumuna göre eğitim kurumu tarafından
verilmelidir. Kısaca sınıflandırması dikkate alınarak stratejiyi çocuğa göre belirlemek önemlidir.
Örneğin etkileşimi daha iyi olan çocuklarla normal gelişimdeki gibi iletişim temelli bir eğitim
yöntemi uygulanmaktadır.
Terapi Yöntemleri
Duyu Bütünleme
İşitsel Bütünleme
Müzik Terapisi
Sanat Terapisi
Drama Terapisi
Yunuslarla Terapi
Ata Binme Terapisi
Tedavi Yöntemleri
Psikiyatrik Tedavi (otizm’i ortadan kaldırmak için değil. Otizme eşlik eden durumları kontrol etmek
için uygulanmaktadır. Örneğin dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, şiddet davranışı gibi.)
Alternatif ve Destekleyici Tedaviler (glüten-kazein diyeti, vitamin mineral desteği, ağır metallerden
arındırma, mantar tedavisi, hiperbarik oksijen tedavisi, neuro- feedback). Bu alternatif ve
destekleyici tedavilerin hiçbirinin bilimsel dayanağı yoktur. Kısaca her çocukta işe yarayacağı
söylenemez. Ailelere dikkatli olunması ve işe yarama olasılığının düşük olduğu aktarılmaktadır.
Vaka düzeyinde işe yarayanlarda bulunmaktadır. Örneğin diyet çocuğun bağırsak sistemini
rahatlatabilir.
!! Bu terapi yöntemleri işe yarayadabilir, yaramayadabilir. Kısaca eğitime destekleyici yöntemlerdir.
Her çocukta farklısı işe yarayabilir. Kısaca hayat standartlarını yükseltmek için tercih edilmektedir.
Hangi Yöntem ve Tedaviler Doğru?
Her geçen gün yeni teknik ve yöntemler eklenmektedir. Bir eğitim, terapi ya da tedavi yönteminin
yararları bilimsel araştırma sonuçları ile ortaya konulmalıdır.
Otizmde Yeni Gelişmeler
Erken Teşhis
Yoğun Erken Eğitim Programları
Sosyal Beceri Programları
Meslek Eğitimleri ve Bağımsız Yaşam
Türkiye’de Yeni Gelişmeler
Zorunlu Eğitim Çağı erkene çekildi
Bağımsız OÇEM’lerde Otizmli Çocuklara Yönelik Anasınıfları
Güçlü ve politika geliştiren sivil toplum örgütleri
Otizm Eylem Planı
Eğitim Sorunları
Personel yetersizliği
Nitelikli eğitimin sağlanamaması (fiziksel yetersizlikler, öğretmenlerin otizm konusunu bilmemesi)
Otizm ve otizmli çocuğun toplumsal kabulü
Son…
Ülkemizde nitelikli eğitim uygulamaları arttıkça otizim tablosunun değiştiği görüldü.
Toplumsal algı değişti. Artık zihinsel engelli olarak kabul edilmemektedir.
Devlet bu iş sahiplenmeyi kendine iş olarak görmeye ve politika geliştirmeye çalışmaktadır.
Bir önceki yazımız olan Çekingen/ Kaçıngan Kişilik Bozukluğu Nedir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
