Psikolojik rahatsızlıkların görülme oranı her geçen gün artıyor. Buna paralel olarak, psikolojik rahatsızlıklara karşı farkındalık da yükseliyor. Psikolojik bozukluklar, bir günde ortaya çıkan durumlar değildir. Özellikle bipolar bozukluk, şizofreni gibi durumlar bir günde ortaya çıkmaz. Mutlaka uyarı sinyalleri verir. Psikolojik rahatsızlıkların uyarı sinyallerini bilmek, hem kendi sağlığımız hem çevremizin sağlığı için hayati önem taşır. Psikolojik rahatsızlıklar, en az fiziksel hastalıklar kadar önemlidir. Bu nedenle ciddiye alınması gerekir. Bir psikolojik rahatsızlığı erken fark etmek, fiziksel bir hastalığı erken fark etmek kadar önemlidir. Çünkü ne kadar çabuk önlem alınırsa kişiye yapılan müdahaleler o kadar etkili olur. Hatta psikolojik rahatsızlıklar hakkında bilgi sahibi olmak sadece müdahaleyi sağlamaz. Aynı zamanda psikolojik sağlığı koruma yollarıyla bazı rahatsızlıkların oluşması engellenebilir.
Peki, temel olarak psikolojik rahatsızlıklar hakkında ne bilmeliyiz? Fiziksel hastalıklardan nasıl ayırt edebiliriz? Nereden ve nasıl yardım almalıyız?
Psikolojik Rahatsızlıkların Uyarı İşaretleri
- Uyku ve İştahta Değişimler: Uyku ve iştahta aşırı artış veya azalma olur.
- Duygudurum Değişimleri: Kişinin modu çok ani şekilde değişir. Genelde negatif duygulara geçiş vardır.
- Geriçekilme: Kişi günlük hayatındaki alışkanlıklarından, sosyalliğinden uzaklaşır.
- İşlevselliğin Azalması: Okul veya iş aktivitelerini yapmak zorlaşır. İlerleyen durumlarda kişi okulunu veya işini bırakma noktasına kadar gider. Kişi her zaman yaptığı aktiviteleri yapmakta zorlanır.
- Bilişsel Fonksiyonlarda Zayıflama: Konsantrasyon, düşünme, analitik düşünme, hafıza gibi yetiler zayıflar.
- Apati: Kişi eskiden haz aldığı durumlardan artık haz almamaya başlar.
- Kopuk Hissetme: Kişi yaşadığı yerden, bulunduğu çevreden kopuk hissetmeye başlar. Gerçeklik algısı yavaşça bozulur.
- Mantıksız Düşünme: Kişinin düşünceleri bozulur. Bilişlerinin bozulmasıyla beraber olayı farklı yerlerden görmeye başlar.
- Alışılmışın Dışında Davranışlar Sergileme: Kişi tuhaf ve eski kişiliği ile uymayan davranışlar sergilemeye başlayabilir.
Bir psikolojik rahatsızlık var demek için bu maddelerin hepsinin olması gerekmez. Bunlardan birkaçının olması da belirti olabilir. Ancak bu semptomların varlığı kesin olarak psikolojik rahatsızlığın göstergesi değildir. Bu durumlar, kişinin karakteristik özelliği de olabilir. Önemli olan bu durumların işlevselliği nasıl etkilediğidir. Herkes zaman zaman buradaki semptomları deneyimler. Bu nedenle bu belirtilerin miktarına ve ne kadar sürdüğüne de bakmak gerekmektedir. Kendinizde veya çevrenizde bu belirtileri gördüğünüz zaman yardım almayı düşünmek en doğrusudur. Yardım almak için en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Kaynak
Warning Signs of Mental Illnesses, American Psychiatry Association.
Bir önceki yazımız olan Dijital Dünyada Çocuk Olmak başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
