Ebeveynlik çocuğun için en iyisini istemektir. Anne babaların en büyük endişelerinden biri çocuklarının hayat içerisinde olumsuz deneyimler yaşamasıdır. Ebeveynler ellerinden geldiği kadar çocuklarını korumak adına gayret etse de hayatın zorlukları çocukların da karşısında çıkabilir. Travma, ayrımcılık, savaş, göç, terörist saldırı, doğal afetler, ekonomik kriz, hayatı tehdit edici olaylar, kaza, ciddi hastalıklar, ebeveyn kaybı, aile içi şiddet gibi zorlayıcı olaylar ne yazık ki çocuklukta da yaşanabilir. Bu olayların en belirgin özelliği kontrolün dışında olması ve belirsizlik yaratmasıdır. Çocukluk döneminde yaşanmış ve çözümlenmemiş travmalar, ilerleyen yaşlarda pek çok ruhsal soruna yol açabilmektedir. Fakat bu noktada karşımıza umut verici bir kavram çıkmaktadır: Psikolojik sağlamlık (Resilience)
Psikolojik sağlamlık, İngilizce’deki resilience kavramının karşılığıdır ve hayatta karşılaşılan stresli ve zorlayıcı olaylar karşısında ruh sağlığını korumak anlamına gelmektedir. Psikolojik sağlamlık, esneklik becerisi anlamına da gelmektedir. Esneklik; başımıza gelen olaylara kolay uyum sağlayabilmek ve olayın etkisi geçtiğinde eski halimize dönebilmek demektir, tıpkı bir lastik gibi. Esnek olmayanlar ise ruhsal açıdan kırılır ve olayın etkisi geçse de kırığın düzelmesi uzun sürer.
Psikolojik sağlamlık becerisi bir tür can yeleğine benzetilir. Hayat güçleşince sizi suyun üzerinde tutmaya yardım eder.
Karşılaştığınız büyük bir güçlükle başa çıkmak kişisel olarak sizi geliştirebilir.
Neden bazı çocukların psikolojik sağlamlıklarının diğerlerinden fazla olduğunu anlamak kolay değil. Bu konuda en kabul görüşlerden biri, bu durumun genetik geçişli olduğudur. Ancak öğrenme ve ebeveynlerin etkisi de yadsınamaz. Anne ile bebeğin güvenli bir bağlanma kurmuş olması psikolojik sağlamlığın temelini oluşturduğu düşünülmektedir.
Psikolojik sağlamlık becerisi yüksek olan çocukların daha arkadaş canlısı, iyimser ve yardımsever olduğu görülmüştür. Bu çocuklar zorluklar karşısında çevrelerinden yardım alırlar. Karşılaştıkları zorluğu kabul ederler, şikayet etmek ya da öfkelenmek yerine çözüm ararlar. Problem çözme becerilerini kullanırlar. Değişimden doğan fırsatları görürler. Güçlü yanlarını ortaya çıkarırlar.
Resilient Çocuğun Temel İnançları;
Ben Yalnız Değilim.
Ben hatalarımdan ibaret değilim, hata yapabilirim.
Tekrar deneyebilirim.
Her şey düzelir.
Güvendeyim.
Psikolojik Sağlamlık Becerisini Geliştirmek için Öneriler:
- Koşulsuz bir sevgi gösterdiğinizden emin olun.
- Çocuğunuza duygularını fark etmeyi ve ifade etmeyi öğretin.
- Olumlu özelliklerini gözlemleyin ve övün.
- Sahip olduklarına şükretmeyi öğretin.
- Sorunlarına hemen çözüm üretmeyin, kendisinin başa çıkmasına fırsat tanıyın.
- Yanında olduğunuzu hissettirin. Duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını anladığınızı ve karşılayabileceğinizi gösterin.
- Sorumluluk duygusu geliştirmesine yardım edin. Yaşına uygun sorumluluklar almasına izin verin.
- Pozitif ve gerçekçi düşünmeyi teşvik edin. Umut duygusunu pekiştirin.
- Esprinin gücünü kullanın.
- Sosyal becerilerini geliştirmesi için fırsat oluşturun.
- Örnek olun. Kendi psikolojik sağlamlık becerinizi gözden geçirin.
Kaynakça
https://www.apa.org/topics/resilience
http://www.obi.bilkent.edu.tr/bultenorta/PDR18112016.pdf
https://www.psychologytoday.com/us/blog/creative-development/201407/the-resilient-child
Bir önceki yazımız olan Korona Döneminde Stok Yapmak - Önlem mi Mantıksız Korku mu? başlıklı makalemizde covid-19, evdekal ve istifçilik hakkında bilgiler verilmektedir.
