Uyum çevreden gelen istek ve beklentiler ile kendi isteklerimiz arasında denge kurmak anlamına gelmektedir. Değişim veya uyum gerektiren çevresel istek ya da beklentiler kişilerde stres yaratan yaşam olayları olarak tanımlanmaktadır. Tıbbı hastalık, ekonomi, kişiler arası ilişkiler, ortam değişikliği gibi durum ve olaylar bunlara örnek olabilir. Kişiler bu gibi durumlar karşısında içinde bulundukları durumun sınırları çerçevesinde ellerinden geldiğince başa çıkmaya çalışmaktadırlar.
Uyum bozukluğu kişinin stresli bir olayla karşılaşmasını takiben ilk üç ay içinde çeşitli semptomların ortaya çıkması ve olaydan uzaklaştıktan sonraki 6 ay içinde bu semptomların kaybolması ile karakterize bir bozukluktur. Bu bozuklukta psikoterapinin amacı, semptomların hafifletilmesi, kişinin olaydan önceki işlevselliğine geri dönmesi veya eski durumundan da iyi bir hale gelmesidir. Genellikle bu bozukluğa tek bir tedavi yaklaşımı önerilmez. Kombine tedaviler ile diğer psikiyatrik rahatsızlıklara kıyasla kişide daha hızlı ve tam düzelme görülür.
Uyum Bozukluğunun Nedenleri
- Mizaç – çevre etkileşimi
- Çocukluk yaşantılarının yatkınlık oluşturması
- Aile istismarı, aşırı koruyuculuk, erken dönem ayrılık anksiyetesi
Uyum Bozukluğunun Özgül Alt Türleri
- Çökkün duygu durum ile giden: Duygu durumda çökkünlük, ağlamaklı olma ya da umutsuzluk duyguları önde gelmektedir.
- Kaygı ile giden: Gerginlik, kaygı, aşırı sinirlilik ya da ayrılma kaygısı önde gelmektedir.
- Kaygılı ve çökkün duygu durum karışı ile giden: Çökkünlük ve kaygının birleşimi önde gelmektedir.
- Davranım bozukluğu ile giden: Davranım bozukluğu önde gelmektedir.
- Duygu ve davranım bozukluğu karışımı ile giden: Hem duygusal belirtiler hem de davranım bozukluğu önde gelmektedir.
- Tanımlanmamış: Uyum bozukluğunun özgül alt türlerinden birine girmeyen uyumu bozan tepkiler için kullanılır.
Kaynakça
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: Author.
Bir önceki yazımız olan Yalancının Beden Dili başlıklı makalemizde beden dili ve yalan hakkında bilgiler verilmektedir.
