Hepimiz psikolojik olarak kendimize ait görünmez bir hava baloncuğunun içinde yaşarız. Bu balonun büyüklüğü ise yetiştiğimiz bölgedeki nüfus yoğunluğuna bağlı değişir. Yani ‘kişisel alan’ımız büyük ölçüde kültürel normlara bağlıdır. Çin gibi çok kalabalık bazı kültürlerde herkesin hava kabarcığı daha küçük yer kaplar, Afrika gibi geniş alanlarda ise daha büyük. Türkiye ise bu bakımdan ortalarda yer almaktadır.
Alan Mesafeleri
1. Mahrem Alan
Tüm alanlar arasında en önemlisi budur. Buraya sadece kişinin duygusal bağı olanlar girebilir. Fiziksel temas sırasında girilen ve vücuttan uzaklığı 15 cm olan alana yakın mahrem alan denir.
2. Kişisel Alan
Davetlerde, arkadaş ortamlarında ve sosyal etkinliklerde diğerleri ile aramızda bulunan mesafedir. Bu alan vücuttan bir kol uzunluğu veya 45 cm ile başlar ve bedenin bir metrelik alanına kadar uzanır. Konuşma sırasında arkadaşlarımız veya meslektaşlarımızla korumamız gereken mesafe bu kabul edilir.
3. Sosyal Alan
Yabancılar (evimizdeki tamiratçı, bakkal, marketteki çalışan) veya az tanıdığımız kişiler ile koruduğumuz mesafedir. Bir metre ile iki buçuk metre arasına uzanır. Masada oturanla karşı sandalye arasındaki geleneksel mesafe bu kabul edilir.
4. Ortak Alan
Kalabalık bir gruba hitap ettiğimizde bu mesafede durduğumuzda rahat ederiz. Bu alan bedenden iki buçuk metre karelik bir alana yayılır.
Pratik Uygulamaları
- Normal olarak mahrem alanımıza birisi iki nedenle girer. Ya yakın bir akraba, arkadaş veya cinsel olarak yaklaşan biri ya da bize saldırmaya çalışan biri. Bir yabancının mahrem alanımıza girmesi stres ve kaygı tepkileri yaratabilir; kalp atış hızı artar, adrenalin salgılanır, olası bir kaç ya da savaş durumuna geçilir.
- Mahrem alana girilmesi sıkışık bir asansör, metro ya da otobüste sıkça yaşanmaktadır. Bu durumda pek çok insan bu rahatsız edici durumdan kaçınmak için başlarını çevirmekte, göz temasından kaçınmakta, gazete veya evrağa sahiplerse bunu bariyer olarak kullanmaktadırlar.
- Karşı cinsten birinin mahrem alana yaklaşması genellikle fiziksel ilgi olarak değerlendirilir. Bu girişimi karşıdaki reddettiğini belli etmek için vücudunu geriye çeker. Girişim kabul edilirse karşıdaki bulunduğu yerde kalır.
- Farklı kültürlere ait mahrem alan ve kişisel alanlar konusunda bilgili olmamak bir kişinin diğerini yanlış anlamasına veya yanlış çıkarımlarda bulunmasına yol açabilir. Avrupalılar bu nedenlerle sıklıkla Asyalıları saldırgan veya fazla samimi nitelerken, Asyalılar Avrupalıları soğuk, mesafeli veya ilgisiz bulabilmektedir.
Çocuklarda Kişisel Alan ve Mahremiyet Eğitimi için tıklayınız.
Kaynaklar
Pease, A. (2003). Beden Dili, Rota Yayınları
Webster, R. (2017). Beden Dili Rehberi, Olimpos Yayınları.
Bir önceki yazımız olan Yalancının Beden Dili başlıklı makalemizde beden dili ve yalan hakkında bilgiler verilmektedir.
