Serotonin Eksikliğinde Neler olur?
Serotonin, davranış, ruh halleri, hareket kabiliyeti, öğrenme ve buna benzer diğer birçok işlevde önemli rol oynayan nörotransmitterdir. Mutluluk hormonu olarak adlandırılan serotonin düşük seviyede ise, beyinde birden fazla sistemi etkileyebilir, aynı zamanda kişide birden fazla semptom oluşmasına neden olabilir.
Serotonin düzeyini etkileyen birçok faktör vardır. En başta genetik bozukluklar ve yaşam tarzı rol oynarken diğer faktörlerden bazıları şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Hormon tedavisine başlama veya durdurma
- Menopoz, hamilelik gibi hormonal değişikliklerin meydana gelmesi
- Güneş ışığı eksikliği
- Yeterli besin tüketmeme
- Belirli ilaçların uzun süre kullanımı
- Kronik stres
Serotonin seviyesinde eksiklik, oldukça karmaşık bir konu olduğu gibi bu noktada genellikle bireyin yaşam tarzı ve deneyimlediği psikolojik faktörler merkezi bir rol oynar. Bununla birlikte serotonin düzeyindeki değişiklikler bireyin, kişiler arası ilişkilerinde, akademik veya iş hayatında işlevselliği ile yaşam kalitesini de etkileyebilmektedir.
Serotonin Seviyesi Düşük Olduğunda Meydana Gelen En Yaygın Semptomlar
1.Depresyon
Yaşam olayları, özellikle kronik stres ve travma ile ilişkili depresyon serotonin seviyesini azaltabilir. Bu nedenle serotonin eksikliği depresyonun hem nedeni hem de sonucu olabilir.
2. Uyku kalitesinde meydana değişiklikleri
Serotonin, uykulu hissetme, uykuda kalma, REM uykusuna girme ve sabah uyanma gibi vücudun iç saatini düzenlemeye yardımcı olur. Kronik uykusuzluk, alışılmışın dışında uyku düzenleri (sabaha karşı uyuma, akşam saatlerinde uyanma gibi), kronik yorgunluk gibi sorunlar serotonin eksikliği ile ilişkili olabilmektedir.
3. Kronik ağrı
Düşük serotonin seviyesi kronik ağrıya neden olabilir. Bununla birlikte düşük serotoninin, yaygın bir kronik ağrı türü olan fibromiyalji ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğu yapılan çalışmalar ile gösterilmiştir.
4. Hafıza/Bellek ve Öğrenme İşlevlerindeki Sorunlar
Serotonin düzeyi ile ilişki uyku yoksunluğu, depresyon gibi belirtiler, kişilerin dikkat, konsantrasyon eksikliği ve öğrenme ile ilgili problemler yaşamasına yol açabilmektedir. Bununla birlikte yapılan bazı çalışmalar, serotonini bellek ve öğrenme ile ilişkilendirmiştir.
5. Kaygı/Anksiyete
Obsesif kompulsif bozukluk da dahil olmak üzere anksiyete ile ilişkili bozukluklar kişinin düşük serotonin düzeyine sahip olduğunu gösterebilmektedir. Ayrıca kişinin deneyimlediği kronik stres, travma veya kaygı düzeyi de serotonin seviyelerinde değişiklikler meydana getirebilmektedir.
6. Şizofreni
Yapılan birçok araştırma, şizofreni tanısı almış kişilerin düşük serotonin düzeyine sahip olduğunu belirlemiştir. Bu nedenle, şizofreni tanısı ile ilişkili belirtilerden bazıları; olağan dışı inançlar (varsanılar), davranışlar, işitsel veya görsel halüsinasyonlar ve ruh hali değişiklikleri düşük serotonin düzeyinin bir işareti olabilmektedir.
7. Sirkadiyen Ritim
Serotonin, vücudumuzun iç saati olarak adlandırılan sirkadiyen ritmini düzenlemede önemli bir role sahiptir. Düşük serotonin düzeyi sonucunda oluşan sirkadiyen ritmindeki düzensizlikler, uyku, beslenme veya kronik yorgunluk ile ilgili birçok soruna neden olabilir.
8. Yeme Bozuklukları
Çalışmalar, serotonin ile ilgili problem yaşayan kişilerin beslenme davranışlarında sorunlar olabileceğini bulmuştur. Bunlardan bazıları, aşırı yemek yeme veya kısıtlayıcı yeme davranışı olabilmektedir.
9. Hiperaktivite
Düşük serotonin dikkat eksikliği / dikkat eksikliği hiperaktivite (ADD / DEHB) semptomlarına neden olabilir. Bu semptomlar arasında konsantre olmakta zorlanma, dikkat eksikliği, agresif davranışlar en yaygın olanlardır.
10. Demans
Son yıllarda yapılan araştırmalar, serotonin ile demans arasında bağlantı olduğunu açıklamıştır. Bazı çalışmalar serotonin eksikliğinin demansın erken uyarı işareti olarak alınabileceğini söylerken bazı çalışmalarsa bunun net olmadığını göstermektedir. Ancak serotoninin hafıza, konsantrasyon, dikkat gibi birçok bilişsel işlevleri etkileyebilmesi, serotonin seviyesindeki değişikliklerin, bireyin yaşı ilerledikçe demans belirtilerinin oluşma riskini de arttırabileceği düşünülebilir.
Yukarıda belirtildiği gibi kişinin deneyimlediği çok sayıda problem ve rahatsızlık serotonin eksikliği veya serotonin işlevselliğindeki değişikliklerle ile ilişkili olabilir. Ancak bunları neden sonuç ilişkisi bağlamında değerlendirmemek gerekir. Bir tanının oluşumunda sadece bir faktör olmamakla birlikte sadece belirtilerden bazıların olması da tanı için yeterli değildir. Bu nedenle doğru tanı ve tedavi için profesyonel birinden yardım almak önemlidir.
Kaynakça
- https://www.goodtherapy.org/blog/10-serotonin-deficiency-symptoms-everyone-should-look-out-for-0225197
Bir önceki yazımız olan Yalancının Beden Dili başlıklı makalemizde beden dili ve yalan hakkında bilgiler verilmektedir.
