Utangaçlık kişinin belirli durumlarda kendini tuhaf ve endişeli hissetmesidir. Utangaçlık, korkuya verilen bir tepkidir. Örneğin topluluğun önünde konuşmak çoğu kişinin utanmasına sebep olur. Utangaçla ilgili yapılan araştırmalarda utangaçlığın beynin belirli bölgesiyle ilişkisi olduğu bulunmuştur. Ancak daha da önemlisi kişinin yetiştiriliş tarzı ve hayat tecrübeleridir. Utangaçlık çoğu zaman öğrenilen bir davranıştır.
Utangaçlık Bir Kişilik Özelliği midir?
Utangaçlığı tetikleyen bazı kişilik özellikleri var: Düşük öz bilinç, olumsuz öz meşguliyet, düşük benlik algısı, reddedilmekten ve yargılanmaktan korkma. Utangaç insanlar çoğu zaman kendilerini veya yaşadıklarını gerçekçi olmayan olaylarla karşılaştırır ve bunu yaşayacaklarından korkarlar. Birçoğu, sürekli çevrelerinin onlar hakkında kötü yargılar taşıdığına inanır. Bu nedenle insanlardan uzaklaşır ve sosyal becerileri düşer.
Utangaçlık, sinyallerini kişinin hayatındaki ilk senelerde verir. doğan çocukların %20’sinin utangaç ve içe dönük olduğu bilinmektedir. Ancak bu öyle kalacakları anlamına gelmez. Birçok çocuk utangaçlığı aşabildiği gibi yetiştirilme tarzına bağlı olarak birçoğu da utangaç hale gelmektedir. Çocuğunun üzerine fazla titreyen ailelerin çocuklarında utangaçlık ve sosyal anksiyete daha çok ortaya çıkar. Diğer yandan da utangaçlığın kültürel olarak tanımı farklıdır. Örneğin Amerikalıların %40’ı kendine utangaç derken, Japonya’da bu oran %60’ın üzerindendir. Bireyin toplum için yaşadığı ülkelerde utangaçlık daha yaygındır çünkü bu kültürlerde kişiye göre toplumun görüşü önemlidir.
Utangaçlığın Üstesinden Gelebilir miyiz?
Birçok kişi utangaçlığın üstesinden gelmektedir. Uzmanlara göre bunun ilk adımı utangaçlığın farkında olmaktır. Kişiler sosyal durumları engellemek yerine aktivitelere katılmalıdır ve sosyal becerilerini geliştirmek için alan oluşturmalıdır. Kişi bu becerileri geliştirmek için uğraşırken mümkün olduğunca pozitif sonuçlara odaklanmalıdır. ‘’Ya rezil olursam?’’ düşüncesi utangaçlığın başlıca sebeplerinden biridir, üstelik kişi çoğu zaman rezil olmaz. Kişinin yetiştirilme tarzı ya da hayatında yaşadığı bazı olumsuz deneyimler bu düşünceleri tetikler. Bu yüzden kendimize bunu yenmek için fırsat tanımamız gerekir. Elbette ne yaparsa yapsın bu utangaçlığı atamayan kişiler, psikoterapi yardımı almaktadır. Psikoterapi sayesinde utangaçlığın temeli bulunup, kişinin topluma karışması sağlanır. Utangaçlık kişinin sosyal, mesleki ve özel hayatını oldukça olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle kişinin bunu aşması kişi için çok faydalı olacaktır.
https://www.psychologytoday.com/intl/basics/shyness
Bir önceki yazımız olan Siber Zorbalık Nedir? Siber Zorbalıkla Başa Çıkmak başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
