Öz kontrol yeteneği genellikle irade gücü olarak adlandırılır. Kendini kontrol etme ya da uzun vadeli hedeflere ulaşmak için kişinin dürtüsünü, duygularını ve davranışlarını yönetme yeteneğidir. Bu işlevler temel olarak beynin planlama, problem çözme ve karar verme merkezindeki prefrontal kortekse dayanır.
Prefrontal korteksin içindeki sinir bağlantılarının zenginliği, insanların alternatif eylemleri planlamalarına, değerlendirmelerine ve ideal olarak ortaya çıkan her dürtüye anında tepki vermek yerine, sonradan pişman olacakları şeyleri yapmaktan kaçınmalarına katkıda bulunur.
Kişi Neden Öz Kontrol Yeteneğini Kaybeder?
Kendini kontrol etmenin en meşhur çalışmalarından biri “zevki erteleme becerisi testi” olarak bilinir, bu test Marşmelov içeren bir tabak ile bir odada yalnız kalan çocukların kendini kontrol edebilme ve duygularını yönetme becerilerini ölçmeyi amaçlamaktadır.
Kendini kontrol edip zevki erteleyebilen çocukların diğer gruba göre akademik açıdan daha başarılı olduğu, madde-alkol bağımlılığı risklerinin daha az ve sosyal becerilerinin çok daha iyi olduğu belirtilmiştir.
Çalışmanın sonuçları, öz kontrolün insanların yaşamları için geniş kapsamlı sonuçları olan, doğuştan gelen bir yetenek olduğunu ortaya koymuştur. Daha sonra yapılan çalışmalar, öz kontrolün aslında yaşam süresince önemli ölçüde değiştiğini ve günlük hayatta kişilerin bu yeteneklerini geliştirilebileceğini göstermiştir.
Bilimde irade gücünün sınırlı bir kaynak olup olmadığı konusunda önemli tartışmalar mevcuttur. Ancak bazı bireylerin neden dürtülere karşı koyamazken diğerlerinin başarılı bir şekilde direnebildiğini daha iyi anlamak, bağımlılık yapan davranışlardan, dürtüsellikten ve yeme bozukluklarından muzdarip insanlara yardım etmek açısında çok önemlidir.
Davranışınızı Nasıl Düzenlersiniz?
Son araştırmalar, daha iyi alışkanlıklar kazanmanın ve uzun vadede davranışları düzenlemede ödüllerin, rutinlerin ve farkındalık uygulamalarının kullanılmasının oldukça fayda sağladığını belirtmiştir.
Kişinin kendini kontrol etmeyi engelleyen ve olumsuz olarak nitelendirdiği davranışı tetikleyen uyaranlar hakkında farkındalık kazanması önemlidir. Örneğin, yürürken mahalledeki fırından gelen kokular, kişinin sağlıklı bir diyet sürdürme kararlılığını zayıflatabilir, ancak fırından geçmeyen farklı bir rota kullanmak onun bu davranışını ve kararlılığını güçlendirebilir. Kısacası, iradeyi güçlendirmek her zaman kolay olmayabilir, ancak kişi bunun için adım attığı zaman hem sağlığı hem de yaşam kalitesi önemli ölçüde artırabilir.
Kaynak
https://ww.psychologytoday.com/intl/basics/self-control
Bir önceki yazımız olan Aşk ve Romantizmin Beden Dili başlıklı makalemizde aşkın beden dili, beden dilini anlamak ve erkeklerin beden dili hakkında bilgiler verilmektedir.
